De Brusselaar is duidelijk enthousiast om zelf mee de luchtkwaliteit in kaart te brengen. Bij het afsluiten van de inschrijvingen voor CurieuzenAir BXL op zondag 13 juni stond de teller op 5.578. Dit overtreft ruimschoots de 3.000 meetsets die ter beschikking staan om in september een maand lang de luchtkwaliteit in eigen straat meten. De kandidaat meetlocaties bleken bovendien mooi verspreid over alle 19 gemeenten van het Brusselse gewest. Een computer algoritme maakte een selectie van 3.000 meetpunten op basis van wetenschappelijke criteria. Het CurieuzenAir burger-netwerk is meteen het grootste meetnet voor luchtkwaliteit dat ooit zal worden gerealiseerd in een Europese hoofdstad.
We zijn zeer tevreden met het aantal inschrijvingen. “Je merkt dat het thema leeft onder Brusselaars. Families en scholen willen weten wat de situatie is in hun straat, en ook veel bedrijven engageren zich om zicht te krijgen op de luchtkwaliteit waarin hun medewerkers dagelijks pendelen.” aldus professor Filip Meysman, projectcoördinator CurieuzenAir. “De vele kandidaat meetpunten zijn ook een grote wetenschappelijke troef. Uit alle aanmeldingen hebben we een dicht netwerk van 3.000 meetpunten kunnen selecteren, waardoor we een zeer gedetailleerd beeld gaan krijgen van de luchtkwaliteit over het hele Brusselse gewest.”
Onder de 5.578 kandidaat meetpunten bevinden zich:
- 102 scholen
- 327 bedrijven en verenigingen
- 5.149 particulieren en gezinnen
De 5.578 kandidaat meetpunten zijn mooi verspreid over het Brusselse gewest. “Citizen science projecten hebben het soms moeilijk om deelnemers te vinden in wijken met grote diversiteit” zegt Meysman “We zijn dan ook zeer blij dat we zeer veel kandidaat meetpunten hebben in Molenbeek, Anderlecht en Schaarbeek.” Het CurieuzenAir project wil dan ook een project zijn voor en door Brusselaars uit alle lagen van de bevolking. “Vier op de tien Brusselaars is sociaal-economisch kwetsbaar. Wij vinden we het zeer belangrijk om ook hen te betrekken bij dit onderzoek aan omdat zij proportioneel ernstiger getroffen worden door luchtverontreiniging.” vult Florence Lepoudre van stadsbeweging BRAL aan “Door samen te werken met medische centra, buurthuizen en verenigingen tegen armoede hebben we meer dan 200 meetpunten kunnen opzetten voor en met deze doelgroep”.
Tijdens de campagne werd ook via sociale media specifiek opgeroepen voor meetpunten in minder bevolkte gebieden met, zoals Haren en Neerpede. “Dit heeft goed gewerkt” aldus Meysman “We zijn bijvoorbeeld heel blij dat we een meetpunt mogen installeren op het oefenterrein van RSC Anderlecht in Neerpede, omdat dit een blinde vlek op onze kaart invult”. Ook de zone rond Brussel Congres en de Europese wijk is een “moeilijk gebied” met veel kantoren en weinig bewoning. “Maar ook hier hebben we interessante meetpunten gevonden” zegt Meysman “Zo heeft de inwoner van de Wetstraat 16 zich aangemeld als kandidaat meetpunt. We zijn blij dat de Eerste Minister zijn steentje wil bijdragen om de luchtkwaliteit in Brussel in kaart te brengen.”
3.000 meetpunten
Uit alle aanmeldingen werd via een computer algoritme een selectie gemaakt van de 3.000 “beste” meetpunten voor een gedetailleerde luchtkwaliteitskaart van Brussel. Er werd daarbij rekening gehouden met een geografische spreiding over heel Brussel, variatie in straattypes en verkeersintensiteit, en of de straat een gesloten of open bebouwing heeft. Om een gestandaardiseerde meting te hebben, werd voorrang gegeven aan meetpunten met een raam aan de straatkant op de eerste verdieping.
Deelnemers plaatsen vanaf 25 september 2021 een makelaarsbord met twee meetbuisjes aan het raam van hun woning of kantoor. Deze meetopstelling blijft een maand hangen om de hoeveelheid NO2 in de buitenlucht meten. De data van alle meetpunten wordt gebruikt om de concentratie van NO2 in alle starten en wijken van Brussel gedetailleerd in kaart te brengen en zo de bestaande computermodellen voor luchtkwaliteit te verbeteren. Op deze manier kunnen de gezondheidseffecten beter ingeschat worden, en hebben beleidsmakers toegang tot nauwkeurige informatie voor de implementatie en aanpassing van beleidsmaatregelen.
De resultaten van de metingen worden bekendgemaakt in februari 2022 via een interactieve stippenkaart op de websites van mediapartners De Standaard, Le Soir en BRUZZ. Deelnemers ontvangen tegelijkertijd een persoonlijk meetrapport met de resultaten van hun eigen meetpunt.